Echt (n)iets voor,  Uitgelezen

5 boeken voor mezelf onder de boom

Het is december, dus ik loop alweer een tijd cadeautjes te verzamelen voor de dochters, de husband, mijn ouders en zussen, de schoonmoeder, het metekind en … hallo, hou maar op, moeder Theresa. Niks mis mee om jezelf in deze tijd ook extra te verwennen. Voor mij leg ik deze 5 boeken onder de boom. Titels die ik in de loop van het jaar heb gemist, maar nog absoluut wil lezen!

  1. Julie Otsuka, De Zwemmers (Lebowski)

Julie Otsuka, een Amerikaanse-met-Japanse-roots schreef in 2011 een onvergetelijk boek met ‘Waarvan wij droomden’. Ze haalde toen een vergeten hoofdstuk uit de geschiedenis (de migratie van Japanse bruiden naar de VS en hun deportatie na Pearl Harbor) van onder het stof, maar belangrijker:

ze schiep een nieuwe vorm van schrijven. Ze koos namelijk voor een collectieve vertelstem: ze schreef in de wij-vorm. Dat had ik nog nooit gelezen en het werkte fantastisch.

Het spreekt dus vanzelf dat ik superbenieuwd ben naar haar nieuwe roman, Zwemmers, die zich afspeelt rond een lokaal zwembad. Ik kon gisteren de verleiding niet weerstaan om het eerste hoofdstuk al te lezen en ik kan mijn geluk niet op. De wij-stem doet weer mee! Een opwarmertje:

Beneden bij het zwembad zijn we weer de oude, jeugdige versie van onszelf. Grijze haren gaan schuil onder donkerblauwe badmutsen. Voorhoofden worden weer glad. Manke loopjes verdwijnen. Mannen met dikke, bolle buiken en knieklachten aan land aquajoggen op de plaats, dobberen delicaat op en neer in hun feloranje drijfgordels. Volslanke vrouwen die allang op hun retour zijn, worden in het water lenig en beweeglijk, zijn gestroomlijnd als dolfijnen in hun corrigerende badpakken. Buiken worden platter. Boezems gelift. Verloren gewaande tailles komen weer tevoorschijn. Daar is ie! Zelfs de molligste van ons stuurt met aplomb en gemak haar imponerende postuur de baan door, alsof ze de MS Queen Mary is. Mijn lichaam is erop gemaakt om te drijven!

2. Nina Weijers, Zelf doen, Atlas Contact

Wij houden van columns en van dwarsdenkende vrouwen, dat is geen geheim. De gebundelde korte stukken die Nina Weijers tussen 2016 en 2022 voor De Groene Amsterdammer schreef (vaak autobiografisch, vaak literair geïnspireerd), zijn dus helemaal iets voor ons. Nadat ik eerder dit jaar met Katrien ‘Boos Meisje’ van Marja Pruis besprak, voel ik mij vrij om mijn eerste leesimpressies van ‘Zelf doen’ (een Pruisachtig boek) met Katrien te delen via Whatsapp. That’s what friends are for! Na 3 columns stuur ik: “Oh my God, soulmate alarm. Nina’s eerste column gaat over de eerste zin van een roman van Julian Barnes. De 2e over een interessante vergeten schrijfster en in de 3e komt ‘Harnas van Hansaplast’ van Charlotte Mutsaers ter sprake.” Katrien en ik hadden twee dagen eerder nog een lezing gegeven in de bibliotheek van Schaarbeek, waarin we boekentips deelden uit onze scheurkalender De Eerste Zin én waar zich een levendige discussie ontspon over ‘de affaire Mutsaers’, waarbij Harnas van Hansaplast quasi gecanceld werd omdat Mutsaers erin vermeldt dat haar broer kinderpornomagazines bezat.

Is het feest van herkenning toeval? Hoe verder ik vorder in het boek, hoe minder ik daarin geloof.

Columns 4, 5 en 6 gaan over Vivian Gornick (zoals hier), Thomas Mann (onze zittenblijver uit Lübeck) en Shirley Jackson. Mijn laatste appje naar Katrien luidt: “Eerlijk? Na een tijdje wordt het creepy. Joan Didion, Ariel Levy, Annie Ernaux… iedereen is op het feest.” ‘Zelf doen’ is een heerlijk boek vol prikkelende ideeën die vlot weglezen, maar het belangrijkste inzicht dat ik ervan meeneem is dit:

wat en wie ik lees is veel sterker bepaald door de tijdsgeest (of de heersende smaak van een bepaald segment lezende, westerse vrouwen) dan ik besefte.

3. Oksana Zaboezjko, Mijn langste boektournee, Cossee

We gaan onze jaarselectie ‘Boek van de Maand’ afsluiten zoals we ‘m begonnen: met een tekst die focust op Oost-Europa. We waren begin dit jaar net op het einde van Nausicaa Marbes herinneringen aan haar jeugd in de Roemeense dictatuur, toen Poetin Rusland binnenviel. We sluiten 2022 af met de bespreking van het essay van een Oekraïense schrijfster die op dat moment op boektournee is in Polen en beseft dat ze niet meer naar huis terug kan. Erg benieuwd, en binnenkort dus meer.

4. Marie Darrieussecq, De zee ondersteboven, De Arbeiderspers

Darrieussecq schreef in de vroege nillies notities over haar pasgeboren zoon, die mij een decennium later geruststelden toen ik net zwanger was van Astrid. (Dat moederschap zou misschien nog wel meevallen… And it did.) Later ontdekte ik dat Darrieussecq één en ander heeft geleerd van Marguerite Duras – er zijn nauwelijks betere leermeesters denkbaar. En nu komt de Franse schrijfster met een nieuwe roman, over een psychologe die met haar twee kinderen een cruise maakt op de Middellandse Zee. De luxeboot stoot op een sloep vluchtelingen en haalt de levende en dode opvarenden aan boord. Ik kan niet wachten om te lezen hoe die clash van privileges en wanhoop gaat uitdraaien…

5. Elizabeth Strout, Lucy aan zee, Atlas Contact

En last but not least… dit jaar verscheen een nieuwe Elizabeth Strout. Een afsluitende portie klein (lees)geluk (en een hernieuwde ontmoeting met Lucy Barton) laat ik me niet ontzeggen!

PS: En jij, welke titels geef jij jezelf cadeau om mee te smokkelen van 2022 naar 2023?

PPS: 3 x gelezen in 2022

PPPS: Dit is de meest gelezen recensie van onze Boeken van de Maand 2022.