Het leven zoals het is: een uitgever op de Buchmesse

“En, veel boeken gekocht?”

Zonder twijfel de meest gehoorde vraag sinds ik terug ben van de Buchmesse. Alleen insiders lijken te weten dat Frankfurt een beurs is voor professionelen, in tegenstelling tot de Antwerpse Boekenbeurs. Op de Buchmesse onderhandelen uitgeverijen over de inkoop van anderstalige romans en proberen ze hun ‘eigen’ werk bij buitenlandse uitgevers kenbaar te maken. Tussendoor moet er genetwerkt, gefeest en gedebatteerd  worden. Klinkt abstract?

Op vrijdag 21 oktober mocht ik Daniël van der Meer, mede-oprichter en uitgever van Das Mag een paar uur volgen. Mijn impressies uit het leven van een uitgever op de Buchmesse.

11.30 Daniël meets Ravi van Picador

Als uitgever heb je een strikte agenda om te volgen op de Buchmesse. Afspraken worden lang van tevoren vastgelegd volgens het klokvaste ritme van 5 min. wandelen – 20 min. netwerken – 5 min. wandelen. Druk, druk, druk dus.

Ravi is de Engelse uitgever van Lize Spit. Hoewel de Engelse vertaling pas is voorzien voor het voorjaar van 2018, is de deal al een paar maanden rond. Op de Buchmesse ontmoeten Daniël en Ravi elkaar voor het eerst. Ravi licht toe waarom het nog even wachten is op de Engelse versie van Het smelt.

“Ik ben er niet trots op maar de Engelsen zijn een chauvinistisch volkje. Ze zijn niet onder de indruk als een boek een succes was in Vlaanderen of Nederland. Ze gaan pas voor de bijl als een roman een Europese hit was. Als wij de vertaling van Lize dus nog even uitstellen, is dat niet omdat wij het geen belangrijk boek vinden, maar uit strategische overwegingen.”

De ontmoeting is kort en krachtig. Das Mag sluit op de Buchmesse geen grote boekendeals maar beschouwt de beurs vooral als een gelegenheid om contacten te leggen. De uitgeverij heeft dan ook geen eigen stand want dat is “ongelofelijk duur”. Tot nog toe gaf de kleinschalige uitgeverij bovendien slechts twee buitenlandse boeken uit. Eén van die ontdekkingen verliep volgens Daniël bijna toevallig.

“Ik ontdekte Catherine Lacey dankzij een tip op een van de leesclubs in Londen. Het was iemand van Granta, de  Engelse uitgever van Dimitri Verhulst die me erop wees dat de Amerikaanse schrijfster echt iets voor ons zou zijn.”

Voorlopig heeft zelfs Das Mag geen nieuwe plannen met buitenlandse auteurs: “We gaan ons even herbronnen wat we gaan doen met vertalingen. We vinden ze heel belangrijk maar we zijn hierin nog zoekende.”

12.00 Daniël neemt deel aan een panelgesprek in de Business Club

Vijf literaire professionals debatteren in deze oase van rust over hoe we meer jongeren kunnen bereiken met literatuur. Ik ben wat sceptisch voor de aanvang . Het zou het eerste gesprek niet zijn waarin vanop een ivoren neerbuigend wordt gedaan over het leesgedrag van jongeren. Dit debat is echter verfrissend. Eenzijdig klinkt het: ga naar de platforms waar jongeren zijn, pas je toon aan aan het medium en zorg voor interactie. Daniël mag er vertellen over de Das Mag Leesclubs die vooral populair zijn bij 20-35-jarigen, het Engelse Macmillan plant Young adult sleepovers.

Nee, Daniël nam geen drie uur lunchpauze maar ik ruilde hier Daniël even in voor Bart Moeyaert.

15.30 Daniël meets Kerstin

Kerstin werkt voor de Duitse uitgeverij KiWi die onder meer Arnon Grunberg vertegenwoordigt. Daniël pitcht bij haar het fotoboek van Maarten van der Kamp, een Amsterdamse fotograaf die op zijn 16e een boekcontract verwierf maar nooit een letter op papier kreeg en acht jaar met een alcoholverslaving door de straten van Amsterdam zwierf.

De twee wisselen nieuwtjes en updates over hun uitgeverijen uit. Wie loopt over? Weten die en die dat al? Stevig onderhandeld wordt er niet maar de banden worden flink aangehaald.

“Volgens de oude rotten in het vak gaat rechten verkopen vooral over elkaar iets gunnen. Het draait niet alleen om geld maar je moet ook vertrouwen inboezemen. Als ze je leuk vinden, dan helpt dat natuurlijk. Het is een kunsthandel, geen louter rationele commercie. En als je een uitgever eenmaal kent, is het vooral een kwestie van inschatting: welke boeken zijn iets voor hem/haar.”

Rode draad van de dag? Overal waar Daniël komt, regent het felicitaties. Het instant succes van Das Mag is buitenlandse uitgevers niet ontgaan. Dat zorgt voor de nodige nieuwsgierigheid.

“Buitenlandse uitgeverijen zijn enorm geïnteresseerd in onze marketingacties. We vertellen daar openlijk over, en soms nemen ze onze strategieën over. Zo wordt Niemand is ooit verloren van Catherine Lacey in sommige landen achtergelaten in de trein, gebaseerd op onze treinactie met Het smelt in Nederland.”

Hoewel de contacten inspireren, durft Daniël ook met een kritische blik naar het hele gebeuren te kijken: “Als je ziet hoeveel geld dit alles kost, is het een absurd event. Dinsdagmiddag heb ik de opbouw gezien. Dat is een handeltje op zich met winkeltjes die schroeven en vijzen verkopen voor stands die uit elkaar dreigen te vallen. Uiteraard heeft het onderhandelen over boekvertalingen wel een functie, maar mocht er nu een nieuwe beurs worden uitgevonden, zou het allemaal nooit zo megalomaan zijn.”

Wel Daniël, misschien een project voor over tien jaar? Na het heruitvinden van de uitgeverij, een Das Messe 2.0?

PS. Lees hier Barbara’s, Evelines en mijn eerste impressies van de Buchmesse.

PPS. Voor de Buchmesse lieten we hier en hier al enkele uitgevers aan het woord.

PPPS. Lees meer over de excellence driven uitgeefstrategie van Das Mag.