Recensie op vrijdag – Jan Vantoortelboom

In februari presenteert This Is How We Read elke vrijdag één van de genomineerden van onze recensiewedstrijd. Op 4 maart 2016 maken we de winnaar bekend. Die krijgt een boekenpakket en een origineel leesdeken.

Vandaag is Sarah Verhasselt, alias Literasa aan de beurt. Zij breekt een lans voor Jan Vantoortelboom.

Jan Vantoortelboom kan gerust een Vlaams talent in Nederland genoemd worden. Het noorden sloot zijn eersteling De verzonken jongen gretig in de armen en Meester Mitraillette werd zelfs uitgeroepen tot boek van de maand in De Wereld Draait Door. Toch kenden we deze auteur amper, tot we hem aan het werk zagen tijdens het literaire festival ‘Het Betere Boek’ in Gent. Hij las rustig voor uit zijn recentste boek De man die haast had. Zelf noemt hij zijn laatste roman – uiteraard – zijn beste roman, maar klopt dat ook?

Het verhaal start met een jeugdtrauma van formaat. De jonge Leon, die stiekem een beetje verliefd is op zijn oppas Elsie, hoort op een dag hoe ze bij hem thuis door het openstaande zolderluik valt. Hij vindt haar lichaam in een vreemde hoek terug, haar hoofd baadt in een plas bloed. De zesjarige Leon weet niet wat te doen en doet uiteindelijk niets. Elsie wordt nooit meer de oude en blijkt gedoemd om haar leven als een kasplantje door te brengen in Home Windekind. Als Leon wél alarm had geslagen, zou de schade beperkter zijn geweest.

Dat schuldgevoel hangt als een donkere wolk boven Leons verdere leven. Hij groeit op als een bedeesde jongen met slechts één goede vriend. Hij bezoekt Elsie elke week, eerst op aandringen van zijn moeder, later uit eigen beweging. Leons schuld gaat zijn levensritme bepalen. Hij beleeft alles in slow motion, wil niet meedoen met conventies. Studies laat hij achterwege en hij neemt een eenvoudige baan aan als conciërge in een school. Hij leert er een lieve lerares kennen, maar onderneemt nauwelijks iets in zijn relatie. Eigenlijk heeft hij vooral geen haast, hij wil de tijd ten volle kunnen waarnemen. In korte, verstilde hoofdstukken schotelt Vantoortelboom ons scènes voor die de lezer langzaam maar zeker verontrusten. Vooral als Leon plots wel haast lijkt te maken.

Dit is zo’n boek dat je niet comfortabel onder een – al dan niet gewonnen – dekentje leest. Je wordt gedwongen om het dekentje van je af te slaan, in je handen te wrijven en met opgetrokken wenkbrauwen verder te lezen. Het verhaal hakt op de lezer in en blijft nog enkele dagen hangen. Een dunne roman met een grote zeggingskracht.

Sarah Verhasselt leest, recenseert en schrijft in de vroege en late uurtjes. Daarnaast probeert ze de magie van het Nederlands over te brengen op haar anderstalige cursisten in de Brusselse rand.

PS Hier en hier lees je de recensies van de andere genomineerden.