Wij spraken met Oyinkan Braithwaite (Mijn zusje, de seriemoordenaar)

Na drie moorden ben je officieel een seriemoordenaar. Tot die categorie behoort Koredes bloedmooie zus Ayoola wiens vriendjes gedoemd zijn de relatie nooit te overleven. Korede is beschermengel van dienst. Zij wordt opgeroepen als er sporen zijn om uit te wissen. En dat maakt haar medeplichtig, of niet? En wat moet Korede doen als haar zus haar pijlen richt op de man op wie zij stiekem een oogje heeft? 

De Nigeriaanse Oyinkan Braithwaite debuteerde met een meesterlijke thriller: geen whodunit maar een whydunit, een koelbloedig verhaal vol zwarte humor en sarcasme. Wij lazen de roman – die al een hit was voor hij verscheen – in één ruk uit en spraken met Oyinkan.

‘Mijn zusje, de seriemoordenaar’ is je eerste boek dat werd gepubliceerd. Wat maakte dit verhaal anders dan je vorige schrijfprojecten?

Oyinkan Braithwaite: “Ik wilde altijd al schrijver worden, maar het werd nooit concreet. Iedere keer dat ik aan een boek begon, stopte ik ergens onderweg. Frustrerend! Toen ik dit verhaal begon te schrijven in 2016, zei ik tegen mezelf: relax, dit boek schrijf je louter voor de fun. Pas met mijn volgende boek wilde ik er serieus voor gaan. Zonder verwachtingen te koesteren genoot ik enorm van het schrijven. In datzelfde jaar belandde ik op de shortlist voor de Commonwealth Short Story prijs en kreeg ik een e-mail van een agent, of ik geen materiaal had voor een boek. Dat had ik niet, vond ik van mezelf. Ik liet er een jaar overheen gaan. Ondertussen had ik Mijn zusje, de seriemoordenaar gedeeld op een online platform. Ik kreeg zoveel positieve reacties, dus ik besloot om het script op te sturen naar die bewuste uitgever, als een teken van leven, met de boodschap: ik leef nog, volgend jaar mag je een echt boek van mij verwachten. De rest is geschiedenis.”

Waar vond je de inspiratie voor de plot?

OB: “In 2007 had ik al een gedicht geschreven over de zwarte weduwe. Ik ben gefascineerd door vrouwen die mannen doden en vind het intrigerend dat dit bestaat in de natuur. Sindsdien komt het thema herhaaldelijk terug in mijn verhalen. Ik geloof echt dat vrouwen meer macht hebben dan ze denken. Als we onze capaciteiten maar gebruiken, dan komen we wel aan de top.

Tegelijkertijd hou ik van de duistere kant van vrouwen. We moeten wel een tikkeltje gek zijn om als vrouw te overleven in deze maatschappij, niet?”

Je schrijft over een moord en het uitwissen van sporen. Heb je veel research moeten doen?

OB: “Ik lees veel misdaadverhalen en kijk naar shows als CSI. Weten we hierdoor allemaal niet wat we moeten doen in dit soort situaties? Het verhaal speelt zich wel af in Nigeria. Het onderzoeksproces verloopt hier niet erg gesofisticeerd. Dat maakte het gemakkelijk voor mij, ik moest niet veel technologische details doen kloppen.”

Korede rechtvaardigt haar hulp en medeplichtigheid met het argument dat ze in de val zit. Omwille van gebeurtenissen in het verleden is haar lot voor altijd verbonden met dat van haar zus. Heeft ze echt geen keuze? 

OB: “In principe hebben we allemaal een keuze maar we worden beperkt door onze opvoeding en onze geloofsopvattingen. Iedereen is aan iets of iemand gebonden. Korede kan zichzelf bevrijden van het juk van het verleden maar ik respecteer dat ze dit niet doet.  Soms zijn de dingen gewoon zoals ze zijn.

Ik wist niet van bij het begin hoe het verhaal zou eindigen, maar al vrij snel besefte ik dat Korede niet zou ontsnappen. Ze zou het zelfs nooit echt proberen. Dat stond in de sterren geschreven. Ayoola ging sowieso winnen.

Sommige lezers zijn gefrustreerd door het einde. Ze zeggen: hoe kon je Ayoola hier mee weg laten komen, dit is niet rechtvaardig. Anderen vragen of er een tweede deel komt waarin dit wordt rechtgezet.”

Het is inderdaad veel moeilijker om begrip op te brengen voor Ayoola. Ze kent geen enkele vorm van berouw. Hoe sta jij tegenover haar?

OB: “Ik hou van haar zonder enige vorm van sympathie. Het was bevrijdend om haar neer te zetten. Als je een personage haat dan wordt het een eendimensionale persoonlijkheid, maar ik heb er echt veel plezier aan beleefd om Ayoola uit te werken. Ze is zo onvoorspelbaar. Natuurlijk is ze een criminele sociopaat maar er is veel voor haar te zeggen. Ze heeft geen remmen, ze leeft zonder zorgen. Voor mij was zij de frisse wind in de roman.”

Ayoola is bloedmooi en komt overal mee weg. Korede is een doorsnee meisje en moet zich voortdurend bewijzen. Is dat een dynamiek die je rondom je heen herkent?
OB: “Ja, dit is het thema dat ik tijdens het schrijven voortdurend in mijn hoofd had. Schoonheid is heel belangrijk in onze maatschappij. Als mooie vrouwen sterven, lijkt hun schoonheid hun dood meer tragisch te maken. Onlangs ging een mugshot van een knappe gevangene viraal. Toen die man vrij kwam, kreeg hij meteen een modellenjob. Niemand gaf er om wat hij had mispeuterd. Alsof schoonheid het minder erg maakte.

Als je aantrekkelijk bent, word je veel vergeven. De moord in mijn boek is een overdrijving van de ‘mean popular girl’ op school. Iedereen wil zijn zoals hen.”

Het perspectief van je roman is bijzonder. Je schrijft niet vanuit het standpunt van de moordenaar of het slachtoffer maar van de zus. Was dit duidelijk voor jou vanaf het begin?

OB: “Ja, ik had een zekere afstand nodig. Ik was niet zeker of ik wel in het hoofd van een seriemoordenaar wilde binnendringen. Tegelijkertijd wilde ik met dit perspectief aantonen dat Korede net als alle anderen door Ayoola en haar looks geobsedeerd is. Ze vertelt veel meer over haar zus dan over zichzelf en ook zij beoordeelt mannen op hun uiterlijk. Dat zegt alles.”

Je schrijft met veel sarcasme en het verhaal zit vol zwarte humor. Hoe belangrijk was het dat het grappig werd?

OB: “Ik ben niet vertrokken met het idee om een grappig verhaal te schrijven. Toen lezers me vertelden dat het grappig was, was ik in eerste instantie verrast. Wel heb ik er altijd bewust voor gezorgd dat het verhaal niet te zwaar werd. Door er een zekere lichtheid in te steken, is het blijkbaar grappig geworden. Mischien heeft het ook wel te makken met de ‘matter of fact’ zinnen als: ‘het is maandag vandaag en X is dood.’ Dat is niet mijn stem of mijn humor, dat is hoe mijn personages klinken.”

In welk opzicht is dit een Nigeriaanse roman? 

OB: “Dat de roman zich in Nigeria zou afspelen was vanzelfsprekend voor mij. Ik woon hier nu. Er zitten veel elementen in die 100% Nigeriaans zijn: de druk van de moeder op haar dochters om te trouwen is bijvoorbeeld helemaal Nigeria. In Nigeria wordt er getrouwd voor de status en het geld. Waar is de liefde, vraag ik me soms af. Vandaar dat ik één van mijn personages laat zeggen: ‘Liefde. Wat een verrassend concept.’ Ook de scène waarin Korede na een verkeersovertreding een politieagent omkoopt is typisch. In Nigeria zijn er veel omkoopschandalen. Als je de juiste functie hebt en het nodige geld, kom je overal mee weg zonder de gevolgen te dragen. De politie is bovendien slecht betaald dus ze zijn gemakkelijker te beïnvloeden en doen niet altijd wat er van hen wordt verwacht. Hierdoor heerst er een soort van straffeloosheid

Ik apprecieer het dat mijn Engelse en Amerikaanse uitgevers me zo ‘Nigeriaans’ hebben laten schrijven als ik wilde. Zij gaven het boek uit voor het in Nigeria verscheen. Zelfs voor een internationale markt, lieten ze me 100% mezelf zijn. Toch kan iedereen er mee linken. De kern van mijn verhaal is universeel.

Ondertussen zijn ook de filmrechten verkocht. Het project is nog heel pril maar ik hoop dat ook de filmmakers trouw zullen blijven aan mijn cultuur en zullen kiezen voor Nigeriaanse actrices.”

Ook sociale media spelen een belangrijke rol in het boek? 
OB: “Ik vind niet dat je een actuele roman over twintigers kan schrijven zonder sociale media een plaats te geven. Dat is niet geloofwaardig. Tegelijk wil ik hiermee een boodschap geven. Op sociale media tonen we ons van onze beste kant. Je ziet enkel wat iemand wil laten zien, niet wat er echt gebeurt. En dat maakt ons ongelukkig, want we gaan constant vergelijken. Ook in dit verhaal. Ayoola controleert heel zorgvuldig haar imago op sociale media. Het moet er allemaal mooi en perfect uitzien maar in werkelijkheid is haar leven erg destructief.”

Mijn zusje, de seriemoordenaar van Oyinkan Braithwaite (Uitgeverij Pluim)

PS. Meer interviews…