De helden van het echte eten

Alle Dagen Honger is het bloggend foodcollectief van Barbara Serulus, Johanna Goyvaerts en Mayken Craenen. Alledrie hebben ze een fascinatie voor echt eten ‘zonder een eindeloze ingrediëntenlijst’, ‘dat niet de halve wereld is rondgevlogen’ en ‘waarbij de mensen die eraan werkten dat deden in goede omstandigheden’. In hun boek De helden van het echte eten staan portretten van negentien gepassioneerde ambachtslui zoals New Yorks topmodel Corazon die de catwalk inruilde voor de akkers van haar plukboerderij, bakkerin Sarah Lemke die jaren brood bakte in de bossen van Wisconsin alvorens ze Kobe Desramaults ontmoette en culinair journaliste Diny Schouten die na een gefrustreerde zoektocht naar goede charcuterie in Amsterdam besloot om zelf worst en paté te gaan maken. Negentien interviews die heel veel goesting geven in echt eten, die de onderstroom van onze samenleving laten zien en die de financiële moeilijkheden en harde werkomstandigheden van de kleine ondernemers aankaarten.

Ik mocht Johanna opbellen voor een interview in haar gloednieuwe kantoor dat ze sinds enkele weken deelt met Barbara en andere co-workers. Een atelier van waaruit ze rustig kunnen werken.

In jullie boek zitten niet alleen ambachtslui die sinds generaties in het vak zitten maar ook heel wat succesvolle en hoogopgeleide mensen die zochten naar de zin van het leven en zo terecht kwamen in de serre, de bakkerij of op het veld. Volgen jullie je hart? 

Johanna Goyvaerts: ‘Onze blog is echt een verlengstuk van onze interesses. Barbara en ik koken graag. Dit moet vaak snel gaan maar we nemen altijd de tijd om de juiste ingrediënten te vinden. Een tijdje terug hadden we de rubriek ‘heldenverhalen’ op onze blog. Deze reportages interesseerden ons enorm en vormden de voorloper voor ons boek. Zelf een ambacht uitoefenen zit er niet in, maar de aandacht voor goede producten is er bij ons ingeworteld. Wij vertegenwoordigen de ambachtslui en  vertellen hun verhalen.’

Het leven van de culinaire ‘helden’ gaat vaak niet over rozen?

JG: ‘Inderdaad. Ze hebben vaak te kampen met financiële moeilijkheden en tegenslagen. De helden die in ons boek aan bod komen, zijn allemaal fulltime bezig met hun ambacht maar we hebben ook veel mensen ontmoet die nog aan het experimenteren zijn. Zo zijn er heel wat in Vlaanderen. Het is een beweging die echt leeft. Die jonge ondernemers worden vaak geconfronteerd met de strenge regels uit de wetgeving en kunnen daarom niet fulltime met hun project bezig zijn. In Amerika is die beweging er ook maar daar is de wetgeving voor jonge food start-ups erg versoepeld sinds de crisis. In de VS mag men bij wijze van spreken koken in zijn eigen keuken. Ze beseffen daar dat kleine bedrijven niet kunnen voldoen aan dezelfde wetten als de groot-industrie. Hopelijk gaat de wetgeving hier volgen.’

Wat hebben de voedselhelden met elkaar gemeen? 

JG: ‘Ze geloven in hun product en in zichzelf. De ene is doodgewoon, de ander is excentriek, maar ze zijn allemaal begeesterd. Die passie fascineert ons. Tegenwoordig laten veel mensen hen het leven overkomen. Ze dragen geen verantwoordelijkheden voor hun beslissingen en daden. De passie die wij voor eten hebben, mis ik vaak bij anderen… in eender welk domein. Je leeft toch maar één keer. Ik hou ook van het evenwicht dat de ambachtslui moeten vinden tussen hun perfectionisme en hun afhankelijkheid van de natuur. Tegenwoordig willen we alles controleren, maar we vergeten hoe belangrijk de natuur is. Die dualiteit is het echte leven.’

Willen jullie met het boek iets bereiken bij de beleidsmakers?

JG: ‘In eerste instantie was dit niet de bedoeling. Wij waren gewoon gefascineerd door de verhalen achter echt voedsel. Ondertussen beseffen we dat deze bottom-up beweging enkel levensvatbaar is als het beleid en deze kleine initiatieven elkaar ergens kunnen treffen. We voelen dan ook wij onze stem moeten laten horen. Af en toe doen we al consultancy opdrachten. Zo hebben we de Karel de Grote Hogeschool geadviseerd over het eten in de studentenkantine.’

Echt en goed eten heeft een prijskaartje. Waar leggen jullie de lijn? 

JG: ‘Ons budget is niet oneindig dus we moeten een evenwicht zoeken. We eten maximum één keer per week vlees, dus hierdoor besparen we al veel. Onze groenten kopen we in een zelfplukboerderij. Doordat je dan kiest voor seizoensproducten is dat zeker niet duur. We gaan naar een goede bakker en gaan enkel voor basisproducten naar de supermarkt. Een eye-opener voor mij was om te vertrekken vanuit de ingrediënten in mijn koelkast in plaats van te beginnen met een recept. Dat deed ik vroeger maar nu besef ik dat het omgekeerde veel eenvoudiger en sneller gaat.’

Wat is de taakverdeling tussen jullie? 

JG: ‘Mayken zorgt voor de illustraties en de beelden. Zij heeft echt een goed oog voor het vormelijke en zorgt ervoor dat onze gerechten er appetijtelijk uitzien. Barbara en ik zijn verantwoordelijk voor de inhoud. We bedenken de concepten en werken ze uit. Onze opdrachten lopen door elkaar. Voor het boek hebben we de interviews samen gedaan. Dat was tijdsintensief maar het was allemaal zo interessant dat we niks wilden missen. Samenwerken is voor ons als een pingpongmatch. Als we vastzitten spelen we de bal door en zo zijn we samen sterker.’

Hoe zijn jullie met de blog begonnen?

JG: ‘Barbara werkte als zakelijk leider bij theatergezelschap Skagen, ik zat op de redactie van Njam tv. We hebben elkaar toevallig ontmoet en ontdekten dat we allebei graag met eten bezig waren. Met onze blog wilden we onze eigen stem vinden in de culinaire wereld. De blog is en was een platform waar we kunnen experimenteren, een soort van vrijplaats. Ondertussen schrijven we voor de Standaard, is er ons boek en zijn er de events. Die nemen heel wat tijd in beslag maar onze blog is en blijft de plaats om dingen uit te proberen.’

Wat was het hoogtepunt van al deze ontmoetingen? 

JG: ‘We hebben zovele lekkere dingen gegeten dat het moeilijk is om er eentje uit te kiezen. Uniek was de après chasse. Stel je een chalet voor in een donker bos op een berg. Daar werd na de jacht een feest gegeven voor een honderdtal mensen. We zaten er samen aan een lange tafel, er was een dj en er werd gedanst. Dit was een onvergetelijke avond, iets wat we anders nooit hadden meegemaakt. Maar het leukst is misschien wel de continue ontdekking van nieuwe producten en gerechten.’

De helden van het echte eten, Alle dagen honger, Luster, 272 p