Vijf dilemma’s van Pietro Paladini

Goede literatuur stelt vragen, doet nadenken en geeft af en toe ook een antwoord. Vandaag selecteer ik vijf morele dilemma’s van Pietro Paladini, het hoofdpersonage uit Zeldzame aarden van Sandro Veronesi, één van de grootste hedendaagse Italiaanse schrijvers.

Wij mogen vandaag ook een exemplaar van zijn boek weggeven. Wil je er eentje winnen, like dan de Pietro Paladini post op Facebook en verdubbel je kansen door voor 10 mei één van Pietro Paladini’s morele dilemma’s te beantwoorden. Op 10 mei zullen wij de winnaar bepalen bij loting.

Pietro Paladini in het kort

Pietro Paladini dook voor het eerst op in de roman Kalme chaos. Pietro is een succesvolle zakenman met vrouw en kind. Wanneer zijn vrouw Lara overlijdt, voelt hij echter niets, het verdriet blijft uit. Als hij later zijn dochter Claudia gaat afzetten op school, vat hij post voor de schoolpoort. Dit zal hij de komende drie maanden blijven doen. Hij zet zijn dochter iedere ochtend af en blijft in de auto wachten tot haar terugkomst.

‘Sinds Lara’s dood, is heb ik me voor die school geposteerd en me niet meer verplaatst, en ik heb het lijden van anderen op mijn nek genomen, en mijn leven is tot nul gereduceerd – en dat is klaarblijkelijk mijn manier van lijden. Dat ik niet intenser lijd, dat ik niet kapot ben en wanhopig, komt alleen omdat ik een oppervlakkig mens ben, en oppervlakkige mensen kunnen geen intense ervaringen hebben.’

Vrienden, collega’s en familie passeren en doen hun verhaal bij Pietro. Ook zijn schoonzus met wie hij ooit nog een affaire had, komt langs en confronteert hem met het verdriet van zijn vrouw om zijn slippertjes uit het verleden. Uiteindelijk is het Claudia die haar vader er toe brengt om zijn gewone leven weer op te nemen.

Negen jaar later maakt Pietro Paladini een korte comeback. In Zeldzame aarden ziet hij zijn zorgvuldig heropgebouwde Romeinse leven in rook opgaan: zijn job in de autoleasing blijkt gebaseerd te zijn op bedrog, hij slaat zijn vriendin en zijn dochter Claudia is weggelopen. Paladini slaat op de vlucht, maar zijn schuldgevoelens over het egoïsme van liefde en rouw uit het verleden blijven hem achtervolgen.

Pietro Paladini in vijf dramatische momenten

Wat ik zo fantastisch vind aan deze boeken van de Italiaanse prijzenpakker Sandro Veronesi (Premio Strega), is zijn talent voor drama waarbij het toeval of het noodlot altijd een grote rol speelt. Veronesi bezit de finesses om met goedgekozen woorden en een perfecte timing van de passage van een mug een dramatisch hoogtepunt te maken. Ik hou ook van zijn boeken omdat ze me doen nadenken. Pietro laat de lezer de achterkant van zijn tong zien buiten de conventies van de burgerlijkheid.

In dit kader koos ik vijf hartverscheurende quotes uit, ik licht ze even toe en leg jullie graag de morele vraagstukken van Pietro Paladini voor. Wat zou jij doen in zijn plaats?

1. Kreeften

‘Nu echter doet het idee dat ik de enige ben die weet wat zich gisterochtend bij het aanbreken van de dag hierbuiten heeft afgespeeld bij mij de gedachte opkomen dat ik wél met deze zaak te maken heb; dat het, in tegenstelling tot wat ik dacht, mij is overkomen. En nu probeer ik weerstand te bieden aan deze verleiding, want me niet betrokken voelen bij dingen die mij niet aangaan is juist iets wat ik meende te hebben bereikt bij het klimmen der jaren.’

Wat is er aan de hand: Vanuit zijn werkplaats aan kilometerpaal 13 op de Romeinse Via Aurelia ziet Pietro dat een vrachtwagen een lading dode kreeften verliest. De pers heeft het over een gevaarlijke invasie van killerkreeften. De stad is in paniek. Niemand lijkt de waarheid te kennen.

Vraag aan de lezer: Moet je als ooggetuige de pers op de hoogte brengen van wat jij weet?

2. Liefde

‘Ik geloof niet dat ik van haar houd, voilà, althans niet in de traditionele zin van het woord, en ik geloof ook niet dat zij van mij houdt. We zijn eenvoudigweg met elkaar verbonden, en deze band beschermt ons tegen het gevaar dat we in handen zouden vallen – uit verveling, desoriëntatie, eenzaamheid – van veel slechtere mensen.’

Wat is er aan de hand: In Rome heeft Pietro opnieuw de liefde gevonden bij Diana en haar gezin. Hij houdt niet echt van haar en tussen Diana en zijn dochter klikt het niet.

Vraag aan de lezer: Zou jij in een relatie blijven uit schrik voor eenzaamheid?

3. Stiefkinderen

‘Maar dat is het punt niet. Het punt voor mij blijft de opluchting die ik voelde op het verkeerde moment, dus niet het moment waarop de dokter Kevin gezond en wel aan mij overdroeg maar een uur daarvoor, toen ik nog in de auto zat en alles erop duidde dat een tragedie hem kon hebben verzwolgen en ik me zo gelukkig voelde omdat het mijn kind niet was. Een vreselijk geheimpje dat ik met me meedraag om me eraan te herinneren hoe overdreven en gewelddadig de liefde van ouders voor hun eigen kinderen kan worden – zonder dat dit meer geluk tot gevolg heeft wanneer het goed gaat, terwijl het buitensporig veel verdriet teweegbrengt wanneer het slecht gaat. Dit heeft te maken met mijn behoefte om een juiste grens te vinden voor de dingen.’

Wat is er aan de hand: Diana’s zoon Kevin zit in een touringcar vol kinderen die net buiten Rome van de weg afgeraakt. Er zijn minstens tien doden. Pietro blijft lang in het ongewisse over de toestand van Kevin maar voelt in de wagen een enorme opluchting over het feit dat Kevin niet zijn echte zoon is.

Vraag aan de lezer: Zijn vreugde en verdriet om een stiefkind minder intens?

 4. Zeg ik het of niet?

‘… aantoont dat onze relatie nooit stabiel of evenwichtig zal kunnen zijn, dat het zelfs nooit een heuse relatie zal kunnen worden, zoals zij dat voor zich ziet, omdat op het moment dat de een begint te liegen de ander dat niet merkt. Het feit dat zij mijn leugens gelooft is zeer ernstig omdat het mij verachtelijk maakt en haar pathetisch’

Wat is er aan de hand: In zijn vlucht gaat Pietro nog even langs bij zijn vriendin Diana. Diana wil alles achterlaten en mee op de vlucht slaan. Pietro voelt daar weinig voor en maakt Diana enkele leugens wijs die zij gelooft. Zo daalt zij nog meer in zijn achting.

Vraag aan de lezer: Is een relatie gedoemd om te mislukken als je af en toe liegt?

5. Herdenking vader

‘als ik haar zou vertellen wat ik de laatste achtenveertig uur heb uitgespookt weet ik zeker dat ze me alles zou vergeven behalve het feit dat ik papa was vergeten. Dat zou ze me echt niet kunnen vergeven, ze zou dat veel vreselijker vinden dan het feit dat ik vuil geld heb witgewassen, een vrouw heb geslagen, zon- der rijbewijs heb gereden en systematisch tegen iedereen heb gelogen die op mijn pad kwam. Zij zou nooit kunnen geloven dat ik hier vandaag puur toevallig ben – en het is dankzij dit onwankelbare geloof van haar dat ik het kan verdragen hier puur toevallig te zijn.’

Wat is er aan de hand: Pietro zoekt onderdak en klopt aan bij zijn stiefmoeder. Alvorens hij haar kan vertellen waarom hij langs komt, blijkt dat Pietro komt binnenvallen op de sterfdag van zijn vader. Zijn stiefmoeder is verheugd dat Pietro hiervoor speciaal passeert. Pietro besluit te doen alsof en de echte reden niet te vertellen.

Vraag aan de lezer: Zou jij het erger vinden dat je stiefzoon de sterfdag van zijn vader vergeten is of dat hij een reeks misdaden aan elkaar heeft begaan?

Zoals je in de citaten hebt kunnen merken, is zwijgen goud voor Pietro. Soms houdt hij de waarheid voor zich uit lafheid of uit onbetrokkenheid, vaak om de andere niet te kwetsen. In de dramatische slotscènes durft Pietro eindelijk wel de waarheid te zeggen aan die ene persoon die er wel toe doet. Aanleiding is een herkenbare bekentenis van zijn dochter die Pietro’s onderkoelde reactie bij Lara’s dood extra hartverscheurend maakt:

‘Die dag heb ik de hevigste pijn van mijn leven gevoeld, begrijp je dat?’

Ze huilt harder, en net als toen ze een klein meisje was raakt haar gezicht niet vervormd door het huilen, wel de neergeslagen ogen, steeds meer, maar het gezicht blijft gaaf. Ze blijft strak naar me kijken, alsof ze bij mij de kracht zoekt om zich te verzetten.

‘Het was niet toen mama stierf, begrijp je? Het was toen de fantasie stierf die haar plaats had ingenomen.’’

Benieuwd om te weten van wie Pietro op zijn ‘laaghartige, idiote, angstige, rampzalige wijze’ altijd heeft gehouden en voor wie hij zijn hart opent, verslind dan Zeldzame aarden! En win een exemplaar op onze Facebookpagina!