Het sprookje van de Efteling

 

Ik ken het Efteling park al lang en sta er als volwassenen steeds van te kijken hoeveel oog zij hebben voor detail en hoe hoog de kwaliteit van de attracties, inkleding, merchandising (wel wat, maar niet te veel), natuur,… in deze tijden van besparingen blijft liggen.

De eerste attractie die we tegemoet lopen is het Efteling museum. Een kleinood in het midden van het Marerijk waar beeld, poppen en klank je de geschiedenis van het park tonen. In mijn herinnering meende ik een ander kleinood in de boekenkast te hebben staan, gescoord tijdens de laatste bib uitverkoop. Het sprookje van de Efteling van Bob Venmans is een uitgave van Elsevier uit 1962 en bevat, naast enkele van de bekende sprookjes, ook een kleine geschiedenis van het park tot dan toe.

Ik ben altijd paraat voor een kleine geschiedenisles en vis het boekje na thuiskomst uit de kast. De bladeren komen los uit de kaft, de tekst is plechtig en aandoenlijk en de bewondering voor de oprichters van het park overduidelijk. De introductie haalt meteen de essentie van het park aan:

Kinderen geloven daarin (sprookjes n.v.d.r.), en wijzen, die weten dat onze logica een kooi is, waarbuiten de fantasie pas ongeremd zijn vleugels kan uitslaan. En zelfs de ongelovige Thomas, die het kinderlijk vertrouwen verloren en de wijsheid nog niet gevonden heeft, zal zich in De Efteling bij de realiteit van het sprookje moeten neerleggen.

Vanuit de nood om, met werkweken van 5 dagen, meer recreatie te bieden, richt burgemeester van der Heyden in 1950 een recreatie- en sportpark op met enkele sportvelden en op termijn ook een roeivijver, zwembad, vogelvijvers, speeltuinen en , toen was het hek van de dam, een sprookjesbos waarin figuren bewegen. De bedoeling was om hardwerkende gezinnen gezond en aangenaam ‘vermaak’ te bieden. Of , zoals professor Perquin het bij het tienjarig bestaan van de Efteling zei:

Alle wonderlijke vondsten hebben een dienst-taak, d.i. om de kinderlijke fantasie op gang te zetten en daaraan gestalte te geven.

Het sprookjesthema komt centraal te staan: Peter Reijnders had bij Philips al grote ogen gegooid met zijn technisch kunnen en werd gevraagd om deze, in combinatie met zijn onbegrensde fantasie en intuïtieve pedagogiek in te zetten voor de uitbouw van het park. In plaats van een tafel vol treinen te bouwen waar kinderen naar kunnen kijken, bouwt hij een mini treinlandschap waarin ze zelf kunnen beslissen welke slagbomen omhoog gaan en welke rails ze volgen.

Zeg Efteling en je denkt ook aan tekenaar Anton Pieck, die met zijn tekeningen in geheel eigen stijl vorm weet te geven aan Reynders technisch kunnen.

Hij wil werk maken dat aanspreekt, dat gemakkelijk te begrijpen is, dat richting geeft aan de kinderlijke fantasie. (…) Daarvan getuigen ook de naar zijn ontwerpen opgetrokken brouwsels. Brouwsels die de timmerlieden en metselaars tot wanhoop brachten, want met passer en meetlat konden de ontwerpen van Pieck niet benaderd worden. Constructietekeningen faalden, geen berekening klopte!

Na deze uitgebreide ontstaansgeschiedenis neemt het boekje de lezer mee doorheen een wandeling door het park zoals het er in 1962 uitzag. Wat mij opvalt is de beschrijving van het sprookjesbos, dat anno 2015 nog steeds in de oorspronkelijke staat is:

Maar de beroemde ezel uit het sprookje ‘Ezeltje strek je, tafeltje dek je’ spant de kroon, want voor een klein nikkelen dubbeltje laat hij luid balkend een enorme dukaat van onder zijn staart vliegen, die bij nader inspectie ook nog met chocola gevuld blijkt te zijn.

Hm, de chocolade munten hebben ze er blijkbaar uitgefilterd.

De tweede helft van het boekje bevat sprookjes als ‘Het ganzenhoedstertje’, ‘De zes dienaars’, ‘De put van vrouw Holle’ en ‘De gouden bal.’ Met tekeningen van Anton Pieck, uiteraard.

Ondertussen groeide De Efteling sinds de jaren tachtig uit tot een volwaardig attractiepark met achtbanen als de Python, De Vliegende Hollander, Joris en De Draak en indoor attracties zoals De Droomvlucht en Vogel Rock. Er is een Efteling Theater, elke dag live shows en een watershow om de dag af te sluiten. In de zomer opent ook hun nieuwste attractie: Baron 1989, een achtbaan met een vrije van van 37,5 meter, recht een mijnschacht in… Wie durft?

Het sprookje van de Efteling, Bob Venmans, Elsevier