Scheurkalender 2025,  Uitgelezen

4 boeken voor 10-plussers

Nieuw werk van Barbara Rottiers – daar kijken we bij This Is How We Read reikhalzend naar uit. Ten eerste omdat we de humor en historische insteek van haar boeken altijd smaken. Maar ook omdat we tegenwoordig voor dezelfde doelgroep schrijven, bij dezelfde uitgeverij. Hoe prikkel je 10-plussers tot lezen en hou je hun aandacht vast? Daar moest wel een blogpost van komen…

2024 was een bijzonder jaar voor This Is How We Read. De helft van de redactie (Barbara en Kurt) debuteerde als jeugdauteur, met boeken voor lezers vanaf 10 jaar. De voltallige clan (dus ook Eveline en Katrien) voltooide een nieuwe editie van onze scheurkalender ‘De Eerste Zin’ met boekentips voor lezers van alle leeftijden. Geen wonder dus dat we begin 2025 nog met twee fixaties zitten. Eén: korte recensies schrijven die vertrekken van de openingszin. En twee: kijken hoe collega-auteurs het doen, tienjarigen voor zich winnen. Here we go!

 

Ik ben elf en zie mijn ouders in de achteruitkijkspiegel.      

Soms eindigt het verhaal zoals het begint. Dat is het geval bij Hotel Kosmos, het tweede jeugdboek van Yelena Schmitz. Op de eerste bladzijde komen Maia en haar ouders aan bij het krakkemikkige vakantiepark Hotel Kosmos (denk: haperende bowlingbaan, kapotte slagboom). Twee weken (en 118 bladzijden) later rijden ze er weer weg: “Ik kijk naar hen in het spiegeltje. We kennen elkaars geluiden. We kennen elkaars adem van dichtbij. (…) We kennen onze getallen. Onze postcode. Ons huisnummer. Ze kennen mijn bloedgroep. We waren een gezin.” Soms zijn de laatste zinnen mooier dan de eerste en kan je ze delen zonder te spoilen. Hotel Kosmos gaat over een gezin met één dochter dat tijdens een kwakkelzomer uiteenvalt, zo geruisloos en ontstuitbaar als de oude bungalows rondom hen. Maar het gaat ook over vriendschap sluiten, troost zoeken bij dieren en een eerste verliefdheid. De taal is helder en spaarzaam: ideaal voor 10-plussers die wat moeilijker lezen.

‘Ik denk dat ik in mijn vorige leven een giraf was,’ heb ik ooit eens al lachend gezegd.                                                                                    

Barbara Rottiers is vandaag geen giraf, maar een Vlaamse verhalenverteller in woord en beeld. Met De H van Humboldt (2020)en Leve Astrid (2022) bouwde ze haar reputatie op in jeugdboekenland. Rottiers staat voor speelse non-fictie met een historische insteek. In Zarafa neemt ze jonge lezers mee naar het jaar 1827. De Egyptische pasja Mohammed Ali schonk toen een giraf aan de Franse koning Karel X. Het dier voer per schip van Caïro naar Marseille en stapte vervolgens in 42 dagen de resterende 880 kilometer naar Parijs. Rottiers brengt verslag uit van die bijzondere tocht – en de giraffenkoorts die daarbij opdook onder de Franse bevolking. Ze reist in Zarafa’s voetsporen (of moeten we zeggen: hoefsporen?) en noteert zowel haar ontdekkingen (de tong van een giraf is blauw, de rits werd pas in 1893 uitgevonden) als haar gekke hersenkronkels (stel dat je online een giraf kon bestellen – hoe zouden de reviews er dan uitzien?). Leesplezier verzekerd.     

Even een stukje dialoog van achter de schermen. “Gaan we dat doen Kurt, ons eigen boek bespreken in de scheurkalender? Is dat geen bewijs van slechte smaak?” Kurt (komt uit de lucht vallen, als een echte ingenieur): “Twee blaadjes op 365, dat is minder dan één procent zelfpromo. Dat is toch heel aanvaardbaar? Als jij mijn boek recenseert en ik het jouwe, is het trouwens niet eens ‘ons eigen boek bespreken’.” Barbara (al overstag, maar pro forma nog wat sputterend): “Plan de recensies dan niet in op 1 en 2 januari, hé. Dat is gênant.” Kurt (immer praktisch, en mogelijks ook een notoire onderschatter van ons publiek): “Maar wel in de eerste helft van het jaar. Veel mensen raken na een paar maanden uit de scheur-routine.” Zou het?

Heb je een minuutje?

Geschiedenis is het verhaal van de overwinnaars, zo wil het cliché. Met wat slechte wil kan je het verleden samenvatten als een lijst van data waarop een geprivilegieerd haantje op de vuist ging met een rijke patser. Saai! Dat kan beter, dacht Barbara De Munnynck van This Is How We Read – het collectief achter deze scheurkalender. Dat ze van researchen weet en gloeiend kan schrijven, bewijst ze in Een kleine wereldgeschiedenis in 100 grote data. In sprankelende taal neemt ze je mee op reis door de tijd. Het avontuur begint zodra Lucy op twee benen leert lopen en eindigt met Greta Thunberg. Onderweg leer je over Feniciërs met een geurprobleem, kruisvaarders die billenklets krijgen, Spaanse schepen die ‘blub’ zeggen en de Titanic die dat nog eens overdoet. Je krijgt de klassieke mijlpalen, met een pak sterke vrouwen en niet-westerse helden er bovenop. Isabelle Geeraerts zorgt voor paginagrote, knallende illustraties. Smullen zul je – of je nu behoort tot de doelgroep (10- tot 14-jarigen) of een pak ouder bent.

Niemand beweegt.

Tijdens een bankoverval wil één gijzelaar, een man met een ruitjespet, de held uithangen. Hij betaalt een hoge prijs voor zijn durf. Miss Halitosis, boef van dienst, blaast Petmans immers dood met haar zeldzaam stinkende adem. Met deze onverwachte en weerzinwekkende scène trapt Van Gas – aka Kurt Van Gasse, een van de redacteurs van deze scheurkalender – zijn debuut als jeugdauteur af. Lezers klikken zich maar beter vast voor alle doldwaze avonturen die volgen. Wille, de twaalfjarige zoon van Ruitjespet, besluit wraak te nemen. Hij neemt het op tegen Miss Halitosis, een vreselijk irritante drieling en een enorme spierbundel met ieniemienie handjes en voetjes. Gelukkig krijgt Wille ook hulp – van Imogen, een meisje dat rondrijdt in een dubbeldekker vol boeken, en van Baruch de Bonair, een professor die het universum in evenwicht houdt door na elke geniale ingeving iets belachelijks te bedenken. Een knettergekke plot? Inderdaad. Verpakt in verblindend taalvuurwerk en verteld aan een razend tempo.