Ferrante Fever

Onze vaste gastredactrice Hilde Devoghel brengt vandaag verslag uit van een avond rond Elena Ferrante in de Leuvense boekhandel Barboek.

Internationale bestsellerauteur Elena Ferrante is een hype, een fenomeen.

Ferrante is op dit moment de meest besproken onbekende auteur. Niemand weet wie er achter de naam schuil gaat. Iedereen leest de boeken.

En terecht. Met een krachtige, rake stijl, thema’s als identiteit en verlangen is de auteur doorgedrongen tot de internationale bestsellerslijsten. De shortlist van de Man Booker International Prize 2016 of de New York Times Best Books of 2015, om er maar enkele te noemen. In Barboek in Leuven vroegen ze de hulp van twee specialisten om de identiteit van Elena Ferrante te achterhalen. En guess what, het mysterie blijft.

De lezers van Elena Ferrante zijn vrouwelijk, zoveel is zeker. In het publiek van zo’n 50 liefhebbers tel ik zes mannen. Ze komen luisteren naar de interpretaties van Dorinda Dekeyser, leerkracht Italiaans CVO/Volt en Carmen Van Den Bergh, literatuurwetenschapster, verbonden aan de KU Leuven. Beiden zijn geen devote aanbidders van Ferrante wel van het Italiaans en de Italiaanse literatuur. Ze zetten meteen een aantal misverstanden recht.

De Ferrante fever mag dan recent zijn, de auteur zelf schrijft al zo’n 20 jaar. De eerste sterke romans, waar je volgens Dorinda en Carmen best mee start als je nog geen boek zou gelezen hebben, werden in de beginjaren wat minnetjes afgedaan als literature feminile en kregen enkel besprekingen in vrijetijdsmagazines. De nadruk ligt er op moeder-dochter relaties, maar ook Napels vind je terug in “ Dagen van verlating”, het allereerste boek.

Zo zijn we meteen bij de thema’s die Ferrante fascineren. Liefde en haat voor Napels, voor het volkse karakter van de stad, de authenticiteit en het lawaai van de buitenwijken, voor het dialect.

In elke roman vind je deze luide stad terug. De vrouwelijke hoofdpersonages willen onveranderlijk weg uit Napels, maar keren er ook steeds weer terug. De vriendschap tussen vrouwen is een recurrent hoofdthema. Mannelijke personages zijn vaak nietsnutten of rokkenjagers,

le donne sono sufferente qui luttano (de vrouwen lijden en vechten voor hun bestaan).

De zes mannen in Barboek worden getroost: ‘Het zijn geen gemakkelijke vrouwen in de boeken van Ferrante’.

In 2013, na drie romans startte Ferrante een quadrologie. Vier Napolitaanse romans met de vriendschap tussen twee hartsvriendinnen, Lila en Elena,  als rode draad, in één lange flash back van ruim 1700 bladzijden. Wereldwijd zijn er nu miljoenen exemplaren van de Napolitaanse romans verkocht. “Wie vlucht en wie blijft”en “Het verhaal van het verloren kind” zijn net uit in Nederlandse vertaling. De verfilmingen staan op stapel.

Kan je Ferrante vergelijken met andere Italiaanse grootmeesters als Paolo Giordano, Sandro Veronesi of Niccolo Ammaniti?

Ferrante behoort volgens Carmen Van Den Bergh tot de betere helft van de Italiaanse literatuur. De roem van Ferrante startte eerst in het buitenland, nu krijgt de auteur schoorvoetend toegang tot de gremia van de Italiaanse literatuur.

Waarom wil de auteur anoniem blijven?

Een reden zou kunnen zijn dat de auteur zelf of zijn/haar partner een andere carrière heeft en die wil vrijwaren. Schrijven onder een pseudoniem is trouwens niet nieuw, kijk maar naar George Eliot en George Sand of zelfs Robert Galbraith, het pseudoniem van J.K. Rowling. Het kan uiteraard ook om een duo gaan zoals in het geval van Nicci French. Feit is dat de auteur sterk vertrouwd is met Napels en met het universitaire leven in de jaren zestig en de studentenmilieus van La Normale di Pisa. Enkel de uitgever kent de identiteit van de auteur en die houdt de mythe maar wat graag in stand.

“Een boek is een boek, een fan wil weten waar ik vandaan kom. Ik wil geen fans maar lezers.”

Zo zegt Ferrante zelf in geschreven (!) interviews, de auteur wil het onderscheid maken tussen een lezer en een fan. Je kan hem of haar geen ongelijk geven.

Elena Ferrante is de auteur van Dagen van verlating (2003), De verborgen dochter (2008), Kwellende liefde (2016) en de Napolitaanse romans De geniale vriendin (2013), De nieuwe achternaam (2015), Wie vlucht en wie blijft (2016) en Het verhaal van het verloren kind (2016). In Barboek kan je de titels zowel in het Nederlands als het Italiaans krijgen. Interesse in literaire avonden in Barboek in het najaar? Check de facebookpagina.