En de mooiste komt van… Saskia de Coster

In deze eindejaarsperiode brengt This Is How We Read voor de tweede keer een scheurkalender uit met 365 prachtige openingszinnen en evenveel korte recensies. Het ultieme kerstcadeau voor gretige lezers! Als redactie bloemleesden we intussen meer dan 700 beginzinnen van boeken. Daar moest wel een verkiezing van komen. Tenslotte is december ook lijstjestijd.

Het begon als een zotte ingeving om de tweede editie van onze scheurkalender in de spots te zetten: een verkiezing van de allermooiste openingszin ooit. De This Is How We Read-redactie stelde twee longlists samen met 15 Nederlandstalige en 15 internationale pareltjes. Vervolgens

mocht het publiek stemmen op de ultieme openingszin, gedefinieerd als ‘de zin die jullie zin geeft om verder te lezen‘.

Pittig detail: we gaven op het stemformulier de auteursnaam en titel van het boek niet prijs. Zo zorgden we dat de verkiezing werkelijk draaide om één zin, niet om iemands literaire reputatie of een volledig boek.

Naarmate de online stemmen binnenliepen, steeg de spanning. In de week van 10 december onthulden we welke auteurs de longlists (NL en internationaal) haalden. Op 20 december, na onze laatste lezing van het jaar 2024, was het tijd voor de ontknoping. Maar liefst 212 mensen hadden hun stem uitgebracht. En de Nederlandstalige zin die het vaakst werd aangevinkt als mooiste was… tromgeroffel….

‘Er zijn mensen die als een belediging je leven binnenvallen‘

de zin waarmee Saskia de Coster in 2007 haar roman ‘Held’ begon.

‘Held’ was de leestip van de dag op 28 januari 2022 (dus in de eerste This Is How We Read-scheurkalender). Hieronder lees je onze korte recensie van de roman – die niet alleen sterk begint… geloof ons – alsook de sterkste internationale openingszin en de tweede en derde prijzen. Maar eerst

geven we het woord aan Saskia de Coster, schrijver van de allermooiste Nederlandstalige openingszin.

Saskia: “Alsof mijn ‘Held’ out of the blue een verrassingsfeestje krijgt, zo voelt deze prijs. Ik glim van trots dat ‘Held’ niet vergeten is. Voorlopig vind ik deze openingszin ook de mooiste binnen mijn oeuvre. Openingszinnen komen meestal spontaan binnengevallen maar je weet doorgaans meteen of ze blijven of weer de deur uit moeten.

Zo’n eerste zin zet toch meteen de toon. Het is als op een blind date. Als je je date de bar ziet binnenlopen en je weet al meteen: Oh god, hier moet ik de komende uren mee doorbrengen en de moed zinkt je in de schoenen, dan is dat toch ontmoedigend. Of omgekeerd dus.

Voor ‘Held’ weet ik nog heel goed dat ik dacht: ‘Dit is ‘m, de openingszin, let’s go.’ Mooie longlist trouwens. Katrin Swartenbroux en Tobi Lakmaker hebben van die binnenkomers waarvan je achterover valt. Katrin: Iemand die zichzelf als de ergste ziet: tell me more! En hop, voor je het weet zit je tot over je oren in een boek.“

Op het moment dat Saskia de Coster haar reactie gaf, wist ze nog niet welke Nederlandstalige auteurs het podium met haar delen. Het wordt wellicht geen verrassing dat het publiek de tweede prijs toekende aan Katrin Swartenbroux voor de openingszin van ‘Ok dan niet’: ‘De wereld kan opgedeeld worden in twee soorten mensen en ik behoor tot de ergste soort.’ Brons is voor Maarten Inghels. Hij trekt lezers onweerstaanbaar ‘De eenzame uitvaart’ in met de zin: ‘Je had alles kunnen worden maar werd het niet.’

Internationaal scoorde Jeannette Walls (op de derde plaats) met haar openingszin van ‘Het glazen kasteel’: ‘Ik zat in een taxi en vroeg me af of de parelketting die ik droeg niet te formeel was voor het feest waarnaar ik op weg was, toen ik mijn moeder zag die in een vuilnisbak stond te graaien.’ Amélie Nothomb deed het op de tweede plaats nog net iets beter. Zij trapt ‘De verloofde van Sado’ succesvol af met de oneliner: ‘Frans geven leek me de meest efficiënte manier om Japans te leren.’ Maar er kan er – ook wereldwijd – maar één de mooiste zijn en de allermooiste naar het Nederlands vertaalde openingszin is deze:

Mijn sterkste herinnering is geen herinnering. Het is iets wat ik me inbeeldde en vervolgens heb onthouden alsof het echt gebeurd was.

Proficiat Tara Westover voor de magistrale openingszin van ‘Leerschool’. Geïntrigeerd? Lees dan het gesprek dat This Is How We Read-redactrice Katrien in 2018 met Westover had.

En voor wie benieuwd is naar het verloop van ‘Held’, nadat op de eerste pagina ‘mensen als een belediging je leven binnenvallen’, ook nog deze recensie:

Keep your friends close and your enemies closer – klinkt het in ‘The Godfather’. Lien, het hoofdpersonage in Saskia de Costers ‘Held’ doet vooral dat laatste. Wanneer de zwijgzame, onooglijke Marcus Bail haar leven betreedt, laat Lien haar beste vriendin vallen als een baksteen.

Voortaan telt alleen nog Marcus, haar vijand, de doorn in haar oog:

“Zonder het misbaksel had ik mijn toneel nooit durven opvoeren. De zekerheid dat hij me opmerkte, vuurde me aan. (…) Ontegenzeggelijk was hij de eerste eenduidig positieve kracht in mijn leven.” Lien sleurt het Misbaksel mee in haar bizarre fantasieën. Als duo gaan ze over tot winkeldiefstal, wreedheden met een schaar en weglopen van huis. Jaren later zal Lien als journalist een stuk schrijven over soldaat Marcus Bail. Wie journalistieke helderheid zoekt in deze novelle is eraan voor de moeite. De Coster zet in op beeldspraak, taalgymnastiek en bijna magisch-realistische plotwendingen. Love-it-or-leave-it literatuur.”

Als redactie zijn we heel blij met Saskia De Coster als winnares van de wedstrijd. Het was een sterke longlist, met veel onvergetelijke zinnen, maar die van Saskia springt eruit. De zin is gebald en krachtig en tegelijk helder en mysterieus. Een waardige winnaar! Dank aan bib Permeke, voor de gastvrije plek om Saskia haar prijs te overhandigen – een feestgebak in het thema van haar gelauwerde boek. En dank aan Gazet van Antwerpen en vooral journaliste Eline Debie en Patrick De Roo, voor dit mooie artikel met foto’s.

PS: Feestgebak voor schrijvers, het is een dingetje bij This Is How We Read (dankzij de bakkunsten van Eveline).