Haar boek, mijn film

Er is eindelijk een verfilming van het heerlijk meeslepende ‘The History of Love’ van Nicole Krauss. Regisseur Radu Mihaileanu vertelt op de Brusselse avant-première hoe hij de boekadaptatie aanpakte: ‘Het is Nicoles roman, maar mijn film’.

Voor de avant-première van een goede boekverfilming komen wij graag ons huis uit – dat is bekend. Een glas cava, een reden om die nieuwe plooirok aan te trekken en een avondje cultureel verantwoord genieten. Noem ons easy, maar meer vragen wij niet. Terwijl we deze keer echt wel meer kregen. De Belgische avant-première van The History of Love was meteen de allereerste avant-première ooit in de nagelnieuwe, ultrastrak vormgegeven cinema White in het shopping centrum Dockx Brussel. Liefhebbers van comfortabele zetels, gemoedelijke filmzalen en hippe barstoelen om aan na te praten in een spacy decor weten in de toekomst waarheen!

De roman The History of Love combineert

twee verhaallijnen naar mijn hart. De eerste speelt in het hedendaagse New York,

waar een opgroeiend meisje – Alma – een oogje houdt op haar jongere broer, een nieuwe liefde zoekt voor haar single moeder en intussen (tevergeefs) vecht tegen haar eerste grote verliefdheid op een welgestelde jongen met Russische roots.

De tweede, historische verhaallijn voert ons terug naar een onooglijk maar idyllisch dorpje in het vooroorlogse Polen. Ook daar draait alles om een aantrekkelijke Alma. Zij heeft drie aanbidders, die met elkaar bevriend zijn en allemaal literaire ambities koesteren: Leo, Bruno en Zvi.

Eén van hen zal Alma in een korte roman vereeuwigen als ‘de meest beminde vrouw ter wereld’.

Maar overleeft de schrijver van die Geschiedenis van de Liefde de Tweede Wereldoorlog? Blijft Alma hem trouw? En hoe komt het dat de jonge, New Yorkse Alma naar het hoofdpersonage van De Geschiedenis van de Liefde werd vernoemd?

Zowel het boek (2005) van Nicole Krauss als de film van Radu Mihaileanu (2013) geven antwoord op die vragen. Al maakte de regisseur na afloop van de vertoning in Brussel wel duidelijk dat hij geen slaafse verfilming van de roman voor ogen had. Misschien daarom dat zijn film – als film – zo goed werkt?

Wanneer las U ‘De geschiedenis van de liefde’ voor het eerst?

RM: ‘Ik las het boek kort nadat het uitkwam, in 2005.

Ik vond het meteen een fantastisch verhaal maar ik dacht er niet aan om het te verfilmen.

Het merendeel van de scènes speelt zich af in New York en ik weet maar al te goed hoe complex het is om daar te draaien. Maar op een gegeven moment werd er uit verschillende hoeken aan mijn mouw getrokken: ‘Hé Radu, is dat geen project voor jou?’ Het idee rijpte en de goesting groeide, tot ik op het punt kwam dat praktische bezwaren me niet meer konden tegenhouden.’

Welke vrijheden hebt U zichzelf veroorloofd ten opzichte van het boek?

RM: ‘Ik heb acht maanden gesleuteld aan het scenario. Ik heb de roman van zo’n driehonderd bladzijden letterlijk gedeconstrueerd om te kijken welke verhaalelementen essentieel waren voor mijn film en welke niet. Na de oorlog trekt één van Alma’s aanbidders, Zvi, bijvoorbeeld naar Chili. Van al zijn belevenissen daar heb ik er maar eentje behouden, één sleutelmoment. En zo heb ik nog heel wat passages weggesnoeid. Maar

een roman bewerken is veel meer dan knippen alleen.

De jonge Alma in New York houdt een dagboek bij. Dat werkt in een roman, maar niet in een film. Ik heb dus een punkvriendinnetje gecreëerd voor haar, aan wie ze de gedachten die ze in haar dagboek zou schrijven kan vertellen. Een boek verfilmen is een vertaalslag maken naar een ander medium. Ik rond het verhaal ook meer af dan Krauss in de roman doet. Ik vond dat mijn film dat vroeg.’

U zegt heel duidelijk: ‘Mijn film…’

RM: ‘Uiteraard, zo voelt het ook. Zo is het. Ik heb vanaf het begin tegen Nicole Krauss gezegd: ‘Het is jouw boek, maar mijn film’ en ik ben heel dankbaar dat ze dat geaccepteerd heeft. Het thema van The History of Love – de vervolging van de Joden in de Tweede Wereldoorlog, hun emigratie en hun humor en kunst – ligt me nauw aan het hart. Mijn vader was een joods-communistische journalist die door de Nazi’s werd gedeporteerd naar een werkkamp. The History of Love is niet zijn verhaal, maar eigenlijk ook wel – als je mij begrijpt…’

PS: Boek, film en deportatie: Dokter Zjivago

PPS: Bekijk de trailer en check waar The History of Love speelt in jouw buurt (vanaf 16/11/16)

PPPS: De Nederlandse vertaling van Krauss’ roman, De Geschiedenis van de Liefde, verscheen bij Ambo Anthos.