Nacht Circus

The circus arrives without warning.

No announcements precede it.

It is simply there, when yesterday it was not. 

Le Cirque des Rêves duikt op uit het niets, onaangekondigd. Het is open van zonsondergang tot zonsopgang en niemand weet hoe lang het circus blijft. De vele zwarte en witte tenten huisvesten wonderbaarlijke acts, feeërieke droomwerelden en onwaarschijnlijke artiesten. De geur van karamel, romige vanille en gesmolten chocolade drijven door de lucht. Even snel als het verschijnt, verdwijnt het weer. Het circus verplaatst zich’s nachts met een stoomtrein en op een spoorlijn die u en ik nooit zullen waarnemen.

Nacht Circus is Erin Morgenstern’s debuut. De Amerikaanse studeerde theater en kunst en combineert het schrijven van haar tweede boek met het verbeteren van haar ‘cocktail mixing skills’. (Als dat de key to succes is, moeten wij dringend wat meer Mai Tai’s drinken). Ze houdt van bijvoeglijke naamwoorden en spookt graag vreemde dingen uit met komma’s.

Het debuut ontstaat tijdens haar deelname aan het National Novel Writing Month Project in 2004, een uitdaging waarbij aspirerende auteurs 50.000 woorden op een maand schrijven. (Dus, Mai Tais en een maand in een huis in het Zuiden van Frankrijk, dat moet wel lukken.) Bij het herwerken van het boek besluit ze alle personages in een circus te situeren omdat ze voelt dat er iets mist..

Niemand vermoedt echter dat het circus een maskerade is voor een duel tussen twee protegés van beruchte, rivaliserende illusionisten. Celia en Marco weten zelf niet wie hun tegenstander is. Wel weten ze dat de overwinnaar diegene is die levend uit ‘The game’ komt. Het duel uit zich in elkaar overtreffende circusacts, wat le Cirque des Rêves tot een hoger niveau tilt. Zo ontstaat er een verticale wolkentent, waarbij bezoekers van de ene naar de andere wolk kunnen springen, glijden of liften. Of een achtbaan zonder rails, die enkel op lucht lijkt te zweven en in het ijle rondsuist.

Als lezer dwaal je soms doelloos rond tussen de imposante en mysterieuze personages die zich trefzeker doorheen het verhaal verplaatsen en de situatie meestal meester lijken te zijn. Zo is er de tweeling die klokslag middernacht op de openingsnacht van het circus geboren wordt, de illusioniste, overwinnaar van het vorige duel van de twee magiërs, en de Beierse klokkenmaker, met als taak het bouwen van een enorme zwart-witte klok om de ingang te decoreren. Deze laatste wordt lid van de Reveurs, een groep bewonderaars die zich onderscheiden van het gewone publiek door hun zwarte kledij met rode details.

Ik ben geen fan van fantasy, magie of al te zweverige verhalen, maar bij het lezen van dit boek verdwijnen alle achtergrondgeruis en eventuele bezwaren. Le Cirque des Rêves vat je bij je 21^ste eeuwse kraag en sleurt je mee naar het einde van de 19^e eeuw.
Magie bestaat niet, weet je bij het openslaan van het boek. Aan het eind van elk deel staar je even in het niets. Elk hoofdstuk eindigt met een ongelofelijke cliffhanger of ondenkbare plot twist. Je gaat langzamer lezen zodat elk woord traag kan binnensijpelen. Het boek sluimert terwijl je je probeert los te rukken richting banale dingen die in de dagdagelijkse sleur rondhangen. Het liefst wil je op een rots in het midden van een oceaan gaan zitten, verder lezen en het boek lang en hard laten nazinderen.

Tegen een Victoriaanse achtergrond van curiositeiten, rariteitenkabinetten, uitvinders, illusionisten en een onmiskenbare fin de siècle sfeer katapulteert Morgenstern je naadloos van het ene personage naar het andere. De speelse en intense verhaallijn haalt tijd en ruimte zo door elkaar dat het een onwrikbaar kluwen van hoofdstukken, gebeurtenissen en flashbacks lijkt, maar Morgenstern weet haar cirkel telkens weer mooi rond te maken. Meeslepend, surrealistisch en louterend. Escapisme dat je daarna genadeloos weer in je eigen stoffig en mat bestaan uitspuwt. Morgenstern doseert in haar schrijven en vindt een fragiel evenwicht tussen net niet en te snel, te veel.

Morgenstern liet zich beïnvloeden door The Prestige van Christopher Priest en Jonathan Strange & Mr. Norrell door Susanna Clarke. Veel lezers herkennen ook een snuifje Shakespeare, wat Dickens en een flinke scheut Dahl. Kan niet misgaan, zo’n combinatie. Bewijs: Nacht circus mocht zijn tenten zeven weken lang opslaan op de New York Times bestseller list.

De eerste verwijzing naar het boek zag ik in een Youtube filmpje. Een van de neurotische Amerikaanse huisvrouwen die er als ‘job’ een youtube kanaal op nahoudt, paradeert het boek in één van haar eindeloze Hauls en Shopping sprees. (Verder gooien deze vrouwen rommel in bakjes en noemen zichzelf organizational guru’s. Gevaarlijk ras.) Neuh, dacht ik toen, veel te fantastisch. Een jaar later sta ik bij Waterstones op Picadilly Circus en zoek ik een tweede boek bij mijn ‘Buy one, get one free’ deal (Bij Waterstone’s eindigt dat altijd in ‘Buy 8, get 17 more’. Gevaarlijk marketing device). Ik herken de cover en besluit het erop te wagen. Nog zes maanden later sla ik het boek open in Venetië, tijdens een bezoek aan de Biënnale van Hedendaagse kunst. Het thema van dat jaar is ‘The Encyclopedic Palace’, een droommuseum waarin de ganse mensheid vervat zou zitten. Veel visioenen, uitvindersconstructies en enige poëzie. De lijnen tussen het boek en de Venetiaanse wateren vervagen.

Conclusie: ik vind Nacht Circus echt een geweldig boek. Ik wil dat jullie Nacht Circus ook een geweldig boek vinden. Uit de eerste 10 reacties op dit artikel kiezen we dus drie gelukkige winnaars* uit. Zij ontvangen per post een exemplaar van Nacht Circus.

Nacht circus (2011), Erin Morgenstern, De Bezige Bij

Oorspronkelijke titel: Night Circus

 

*Deelnemers moeten 18 jaar zijn of ouder. Deelnemers jonger dan 18 jaar moeten ouderlijke toestemming hebben om deel te nemen. Wedstrijd enkel geldig in België. Winnaars worden door een onschuldige hand uitgeloot. Wedstrijd open tot 31/1/15, winnaars worden bekend gemaakt op dinsdag 3 februari. Winnende exemplaren worden voor 28/2/15 opgestuurd per post. Winnaars dienen hun postadres door te geven via info@thisishowweread.be voor 15/2/15.