De kracht van angst: een oorlogscorrespondent aan het woord

In een ver verleden droomde ik er wel eens van om oorlogscorrespondent te worden, in een minder ver verleden bleek ik heel hard weg te lopen toen ik in Hebron getuige was van een ‘akkefietje’ met molotov cocktails. Nu hoor ik je denken, is dat niet normaal? Blijkbaar niet, de helft van ons groepje ging uit nieuwsgierigheid dichterbij kijken, de andere helft liep weg… met mij op kop. Ik laat het dus over aan anderen om de Rudy Vranckx uit te hangen, maar als er een oorlogsverslaggever te interviewen valt, ben ik er nog altijd als eerste bij. Zo sprak ik in januari met de Hongaarse Hesna Al Ghaoui die een geweldig boek schreef over de kracht van angst. Het volledige gesprek verscheen in het maartnummer van Psychologies. Hier lees je de korte versie.

“Telkens ik terugkwam uit conflictgebied stelde iedereen dezelfde vraag: hoe komt het dat je niet bang bent. Als ik dan zei dat ik wel veel schrik had, zag ik de teleurstelling in de ogen van mijn gesprekspartners.

Ze hoopten allemaal dat ik het geheim kende van een leven zonder angst. Dat had ik niet, want een leven zonder angst is geen leven.”

“Ik stelde vast dat angst zowel het slechtste als het beste naar boven kan brengen in de mens. Sommige mensen blokkeren, ze beginnen te liegen of ze reageren manisch. Dat gebeurt omdat ze beschaamd zijn over hun angsten, ze zijn er bang van en gaan ze onderdrukken. Pas als je je angsten accepteert, gaan ze in je voordeel werken.”

“Als we bang zijn, gebeurt er al sinds de oertijd – toen het gevaar vaak om de hoek loerde – vanalles in ons lichaam. Er komen cortisol en adrenaline vrij en er gaat meer bloed naar onze belangrijkste spieren. Dit zorgt ervoor dat we meer kracht en focus hebben. Hierdoor zijn we in extreme situaties in staat tot bovenmenselijke acties. Tijdens reportages ben ik bijvoorbeeld veel meer geconcentreerd dan in het dagelijkse leven. Dan heb ik niet veel slaap of voedzaam eten nodig.

Angst brengt mijn lichaam immers in een hele krachtige overlevingsmodus. Als mijn hart dus begint te bonzen of ik moet zweten in een gevaarlijke situatie, besef ik dat mijn lichaam me zal helpen. Ik verzet me daarom niet tegen de angst.”

“Als je regelmatig je comfortzone verlaat, bouw je vertrouwen op. Je beseft: ik ben al zo vaak veilig teruggekeerd. Als ik in een moeilijke situatie kom, zal ik wel weten hoe ik moet reageren. Maar je kan alleen maar succeservaringen hebben als je effectief je comfortzone verlaat. Alleen zo kom je te weten waartoe je in staat bent. We kunnen de toekomst niet voorspellen en het leven niet controleren, maar je kan dankzij die ervaringen je veiligheidsmuur wel verhogen.”

“Oorlogscorrespondent zijn is verslavend. Je voelt dat je leeft. Je moet er immers voor 100% staan. Je kan niet even wegdromen. Sinds ik kinderen heb, zouden 50% van mijn gedachten altijd thuis zitten. Dat is gevaarlijk. Ik ben er dus mee gestopt. Mijn waarden zijn veranderd, daarom voelt het niet als een toegift aan mijn angst. Maar gevaar blijft relatief. Ik was eens in Afghanistan toen mijn moeder moest schuilen in een winkel waar twee mensen werden neergestoken.

Je kan alles niet controleren, maar oorlog en een gezin gaan voor mij niet samen. Ik zoek mijn adrenaline wel ergens anders.”

Meer lezen? De kracht van angst van Hesna Al Ghaoui (Uitgeverij Pluim)